Dag 5: Rechtvaardigheid

Monica Cunha, een vrouwelijke mensenrechtenactiviste in Rio de Janeiro, is lid van het Netwerk van Gemeenschappen tegen Geweld, dat families ondersteunt van geliefden die door de staat zijn gedood.

Amnesty International's State of Human Rights in the World Report beschrijft de voortdurende straffeloosheid van Brazilië met betrekking tot politiegeweld en de toename van politiegeweld in het algemeen, specifiek in de staat Rio de Janeiro. Vorig jaar werden in het hele land meer dan 3.000 mensen gedood door de dienstdoende politie, een stijging van 37% ten opzichte van 2013, aldus Amnesty.

Monica is geboren in Rio de Janeiro en heeft haar leven gewijd aan de strijd tegen politiegeweld na de dood van haar zoon Rafael, die op 20-jarige leeftijd door de politie werd vermoord. Ze is een actief lid van het Netwerk van Gemeenschappen tegen Geweld, een beweging van moeders en families wiens geliefden zijn gedood door de staat. Het netwerk biedt ondersteuning aan slachtoffers en hun families en helpt bij het opzetten van centra in favela's om steun te bieden aan familieleden van slachtoffers.

Monica's zoon Rafael groeide op in de Noordzone van Rio en was een liefdevolle en zorgzame jongeman. Zijn dood op 5 december 2006 in Riachuelo was het gevolg van een standrechtelijke executie door politieagenten (hij zat op zijn knieën op straat en kreeg een kogel door het hoofd). Zijn dood bracht Mônica in een diepe depressie. Ondanks de pijn en het verdriet besloot ze door te gaan met de strijd tegen politiegeweld, gedreven door de noodzaak om gerechtigheid te krijgen voor haar zoon en andere slachtoffers: “Het moment dat mijn zoon werd vermoord was een enorme klap voor ons allemaal, maar voor mij was het de start van een onvoorstelbare pijn die diep in mijn ziel doordrong. Ik was verloren in tijd en isolatie, verzonken in een diepe depressie en probeerde het verlies op te vullen met mijn jongste zoon. De pijn die ik voelde was geen gewone pijn, maar een fysieke pijn die zich manifesteerde in mijn ziel, botten en hoofd.

Ik moest de strijd voortzetten, niet alleen voor mezelf, maar voor mijn kinderen en kleinkinderen. Ik wilde geloven dat mijn familie een normaal leven kon leiden, dat mijn kinderen konden opgroeien, trouwen en hun eigen families stichten. Het verlies van mijn zoon was niet normaal en ik weigerde te aanvaarden dat zijn dood zonder gevolgen zou blijven.

Elke dag is een nieuwe strijd, een nieuwe dag om te vechten voor gerechtigheid en hoop. Mijn ervaring heeft me geleerd dat na het verlies van een kind, overleven de enige optie is. Ik ben niet meer heel, maar ik ben sterker geworden en vastbesloten om door te gaan, hoe moeilijk het ook is. Mijn verhaal is er een van pijn, verdriet en verlies, maar ook van kracht, hoop en liefde.”

Als vrouwelijke activist gelooft Monica in de kracht van vrouwen om verandering teweeg te brengen. Ze benadrukt de uitdagingen waarmee zwarte vrouwen te maken hebben in de maatschappij en moedigt jongeren aan om zich bewust te worden van hun rechten en zich in te zetten voor sociale kwesties. Haar boodschap aan jongeren die gefrustreerd zijn over de huidige situatie is om te begrijpen dat ze deel uitmaken van de stad en de staat en dat met bewustzijn en actie verandering mogelijk is. Monica benadrukt het belang van kennis en solidariteit in de strijd tegen onrecht en onderdrukking.
 

Foto: Monica en Vrienden - Bron: RioOnWatch 

Wie is de belangrijkste?

Jezus is met zijn leerlingen op weg.
Ze nemen vandaag een rustige route,
zodat ze niet door anderen worden gestoord.
Hij heeft hun nog veel te vertellen en te leren.
Zo’n dag voor hen alleen vinden de leerlingen fijn,
want Jezus hoort bij hen en ze kunnen niet buiten Hem.
Voor èèn ding zijn ze wel een beetje bang.
Ze hopen dat Jezus niet weer van die enge dingen zal zeggen
zoals de vorige keer, toen Hij vertelde over zijn lijden en zijn dood.
Maar wat ze niet willen dat gebeurt.
Jezus zegt: “De mensenzoon wordt gevangen genomen
en de mensen zullen Hem doden.
Maar drie dagen na zijn dood zal Hij weer opstaan.”
Wat moeten ze daar nu mee?
Ze zouden er met Hem over kunnen praten,
maar dan doen ze niet. Ze doen wat anders.
Ze vragen zich af wie nu eigenlijk de belangrijkste van hen is.
En het gaat zelfs zo ver dat ze er ruzie over krijgen.
Jezus mengt zich niet in het gesprek en laat hen maar begaan.
Als ze in Kafarnaüm zijn en weer thuiskomen zegt Jezus:
“Jullie hadden ruzie onderweg! Waar ging het eigenlijk over?”
Niemand durft erover beginnen.
Sommigen slaan de ogen neer en krijgen een kleur.
Maar Jezus weet het toch wel
dat ze het nog steeds heel belangrijk vinden
de grootste en de belangrijkste te zijn. Het blijft stil.
Jezus staat op en roept een kind dat buiten speelt naar binnen.
Hij zet het kind midden in de kring,
slaat zijn arm eromheen en zegt:
“Kijk, dit kind is nog jong.
Zo’n kind zie je gemakkelijk over het hoofd.
Toch is het niet zo dat een kind niet belangrijk zou zijn.
Naar de kleinen moeten jullie omzien.
Dat geldt ook voor armen en zieken, voor mensen die niet meer meetellen.
Als je zo doet, dan hoor je bij Mij en ook bij God
die Mij naar jullie heeft gezonden.”

Foto: Frans Wuytack, De eeuwige kortstondigheid

In zijn overweging op de Vredeszondag van 2018 benadrukt Joost Jansen het belang van duurzame vrede. 

Hij wijst erop dat kleine conflicten ontaarden in grotere ruzies wanneer mensen hun dagelijkse verbindingen verliezen. Laten we contact zoeken en in contact blijven met elkaar. Niet altijd simpel. Jezus’ boodschap van dienen en het centraal stellen van kinderen symboliseert onschuld en nieuwe mogelijkheden voor verbinding. Daarvoor moeten we luisteren en anderen steeds trachtten te begrijpen, waarbij we de mensen die we ontmoeten of horen als gelijkwaardig beschouwen. Duurzame vrede vereist proactieve actie, zoals het helpen van buren en het nemen van verantwoordelijkheden zonder bureaucratische hindernissen. Laten we niet wachten totdat er spanningen en grote conflicten heersen vooraleer we vrede beginnen te bouwen. Het vinden van de “kind in ons” kan de weg naar echte verandering openen.

‘De belangrijkste vraag die ik aan mijn land stel is, in hoeverre het in staat is hongerigen te eten te geven, gevangenen te bezoeken, zieken bij te staan, wanhopigen te troosten en gerechtigheid te realiseren.’ (blz. 93) 

‘Ons wordt een vals wereldburgerschap voorgesteld, gebaseerd op toerisme en consumptie, niet op de gerechtigheid waar de onderdrukten naar snakken.’ (blz. 94) 

‘Het ‘innerlijk licht’ is de tegenwoordigheid van God, waarin God op ons wacht. Zonder dit licht kunnen wij vegeteren, maar niet leven. Zonder dit licht kunnen wij het visioen van Gods toekomst niet vertrouwen.’ (blz. 107) 

Dorothee Sölle, Waar het visioen ontbreekt verwildert het volk, Ten Have/Baarn, 1987

Foto: Frans Wuytack, Marmer 

Vrede nastreven… hoe doe je dat? Begin waar je kan. Doe voort als je weet hoe harmonie te vinden. Neem ook even een kijkje in onze Toolkit voor de vredesbouwer.

Welkom!

Tentoonstelling: Terugkeer van de Mens (Frans Wuytack)

• Kan je gedurende 1 maand beknibbelen op wat je hebt? Leg dat geld opzij en stort het op het einde van de maand aan een armoedeorganisatie (bv. Brussels Platform Armoede, Welzijnszorg, ...), aan een vredesorganisatie (bv. Pax Christi...), aan een goed doel (bv. Samana, Té Gek,...), naargelang welke waarde voor jou prioritair is in je leven.

Hierbij kan je denken aan je take-away-koffie die dag overslaan, een watertje bestellen in plaats van een cocktail, een jaar langer doen met je jurk of trui, seizoensgroenten kopen in plaats van dure groenten waar je nu zin in hebt, je brood invriezen per sneetjes in plaats van je oudbakken brood weg te gooien, koekjes bakken voor het goede doel en verkopen, kerstkaarten ontwerpen en ze in de kerstperiode verkopen, je laten sponsoren voor de Ten Miles... kortom: de lijst van mogelijkheden is eindeloos.

Waar ga jij mee aan de slag? Alleen? Samen met een vriend(in)? Samen met mede-studenten? Samen met je familie?

Denk je nog aan voorbeelden? Wil je je ervaring delen? Laat het ons weten via benedicte at paxchristi punt be . Wie weet plaatsen we je verhaal wel in onze inspiratiehoek op de website van dit bezinnend aanbod.

Graag tot volgend jaar!  

Barbara Mertens, Bie Reynaert, Dries van ootegem, Heidi De Deken, Jef Vlaminckx, Jo Hanssens, Lizette Stiers, Rik Beernaert, Thomas Hendrikus, Bénédicte Kusendila
(Werkgroep Vredesspiritualiteit, Pax Christi Vlaanderen)

i.s.m.

Frans Wuytack (afbeeldingen)

🎶 People Help The People – Birdy (tekst in NL + video)