Studiedag: Kleine goedheid en politieke liefde

Het begrip 'kleine goedheid' kent vandaag een enorme aantrekkingskracht. Mensen ervaren er de mogelijkheden van, als ontvangers en verstrekkers van menselijke goedheid. Misschien wint de goedheid niet altijd, maar ze kan ook nooit overwonnen worden (Levinas). Soms is de kleine goedheid het enige wat rest wanneer structureel kwaad en geweld in de wereld toeslaan. Het geloof in de kracht van de kleine goedheid gaat echter dikwijls samen met een wantrouwen van mensen in politieke en sociale structuren die vaak gereduceerd worden tot macht, misbruik en corruptie.

In zijn encycliek Fratelli Tutti schuift paus Franciscus een verrassend nieuw begrip naar voren: 'politieke liefde': politiek als een act van liefde en barmhartigheid. Daarmee legt de paus – na de wereldwijde schok van corona – de basis voor een nieuwe vredesethiek voor de 21ste eeuw.
Op deze studiedag wordt onderzocht of kleine goedheid en politieke liefde alternatieven zijn, of elkaar wederzijds nodig hebben, en zo ja, op welke wijze? Dikwijls zien we een loskoppeling van beide. Aan de ene kant een caritatieve inzet zonder vertaling in duurzame maatregelen en structuren; als een stille legitimatie van structureel kwaad. Aan de andere kant een streven naar structurele rechtvaardigheid die soms leidt tot verkilling en onverschilligheid voor het concrete lijden van mensen; als bron van nieuw onrecht.

De studiedag start (in het Nederlands) met een verkenning van het begrip kleine goedheid zoals dit door de Russische schrijver Vasily Grossman werd beschreven en verder ontwikkeld door Emmanuel Levinas in zijn sociale ethiek.  We focussen op twee domeinen waarin de spanning tussen kleine goedheid en structurele zorg maatschappelijk aan bod komen: de gezondheidszorg en de zorg voor de schepping. Het namiddagprogramma (in het Engels) behandelt hoe het Bijbelse Godsbegrip rechtvaardigheid en goedheid met elkaar combineert, in het bijzonder in het optreden van de profeten. De twee slotlezingen gaan dieper in op de complexe verhouding tussen rechtvaardigheid en kleine goedheid en formuleren uitdagingen voor de toekomst van de vredesethiek.

Programma:

• 10.00 u. : Inleiding, door prof. dr. Annemie Dillen (Centrum voor Vredesethiek)
• 10.05 u. : De sociale dimensie van de kleine goedheid, door prof. dr. Luc Anckaert (Hoger Instituut voor Wijsbegeerte, KU Leuven)
• 10.55 u. : Betrokken gezondheidszorg: een uitdaging voor de politieke liefde?, door Luc Van Gorp (voorzitter van de Christelijke Mutualiteit)
• 11.45 u. : Ecologie en duurzaamheid: kunnen kleine acties een groot verschil maken?, door prof. dr. Filip Volckaert (Faculteit Wetenschappen, KU Leuven)
• 12.30 u. : middagpauze
• 14:00 u. : Honoring emeritus prof. dr. Johan De Tavernier, by prof. dr. Bénédicte Lemmelijn, Dean of the Faculty of Theology and Religious Studies
• 14:15 u. : Prophets: Messengers of God's Justice and Mercy, Dr. Danilo Verde (Faculty of Theology and Religious Studies, KU Leuven)
• 15:00 u. : The Complex but Necessary Union of Charity and Justice, Prof. Dr. Meghan J. Clark (St. John's University, New York)
• 15:45 u. : Pauze
• 16:00 u. : Justice and Mercy: Challenges for Future Christian Peace Ethics, Prof. Dr. Johan De Tavernier (Faculty of Theology and Religious Studies, KU Leuven)
• 16:45 u. : Slotwoord (Annemarie Gielen, Pax Christi Vlaanderen)
• 17:00 u. : Receptie

Dit programma wordt opgedragen aan professor dr. Johan De Tavernier, ere-decaan Faculteit Theologie en Religiewetenschappen & stichtend lid van het Centrum voor vredesethiek ter ere van zijn emiraat. 

De studiedag is een samenwerking tussen het Centrum voor Vredesethiek (faculteit Theologie, KU Leuven) en Pax Christi Vlaanderen tijdens de Vredesdag 2023.