Theater met mensen zonder duurzaam verblijfsrecht over hun toekomst

Pax Christi Vlaanderen werkt samen met Adviescentrum Migratie van CAW Antwerpen (ACM) en Filet Divers een aanbod met participatief theater uit over toekomstoriëntering, bestemd voor mensen in een precaire verblijfssituatie.

Sinds een tweetal jaar werkt Pax Christi samen met mensen in een precaire verblijfssituatie. Dit zijn mensen die in België wonen maar – al dan niet tijdelijk – geen duurzaam verblijfsrecht hebben. Sommigen van hen wonen hier enkele jaren en doorlopen nog een procedure om erkend te worden als vluchteling of om geregulariseerd te worden. Anderen zijn hier al 10 of 20 jaar en leven al geruime tijd in de illegaliteit, nog anderen zijn hier gewoon geboren, als kind van mensen zonder papieren.

Toekomstoriëntering

Diverse organisaties en overheidsinstanties hebben voor deze mensen een aanbod over ‘toekomstoriëntering’. In dat aanbod belichten zij – in grote lijnen – vier toekomstperspectieven: een toekomst in België zonder papieren, een toekomst in België met papieren, een (vrijwillige) terugkeer naar het land van herkomst en doorreizen naar een derde land. Het is de bedoeling telkens een feitelijk en open gesprek te hebben over deze opties, rekening houdend met de juridische context – o.a. rechten, de al dan niet te verwachten steun vanuit officiële instanties, etc. – en de concrete levensomstandigheden en -mogelijkheden in dat toekomstperspectief.

De brede praktijk

Adviescentrum Migratie van CAW Antwerpen (ACM) vroeg Pax Christi om vanuit haar visie op leren en methode van participatief theater voor diverse groepen een dergelijk traject op maat aan te bieden. Hiervoor trokken we een aantal keren met verschillende groepen naar de Ardennen op weekend en midweek: de Vrouwengroep van ACM, jongeren van JOBA en de jongerenwerking van ACM en de Mezopa-groep van Filet Divers, BZN Kansenhuis. Ook boden we in samenwerking met het Rode Kruis in het opvangcentrum Linkeroever een reeks workshops aan. Over onze manier van werken aan ‘toekomstoriëntering’ gaven we ook al een workshop aan vormingswerkers van onder meer het Rode Kruis, Fedasil en Steunpunt Asiel & Migratie van Mechelen.

Impact, zonder meer

Onze medewerkers en partners merkten keer op keer dat werken met theateroefeningen een bijzondere meerwaarde bood om met de mensen in gesprek te gaan over het moeilijke en gevoelige onderwerp van toekomstopties. De insteek die we hanteren zorgt voor doorleving, maar creëert tegelijk ook afstand; een noodzakelijke combinatie om dit onderwerp te benaderen. We vertrekken uit de kracht van mensen en uit het ‘nu’. Zo kunnen we met een open vizier – zowel in positieve als in negatieve zin – elk toekomstperspectief benaderen, natuurlijk met respect voor de unieke verlangens en context van elk verhaal en individu.

Impact verbreden en versterken: theaterperformance

Met deze aanloop en ervaring op zak, zullen we samen met onze partner Filet Divers de samenwerking naar een volgend niveau tillen.

We hebben het ambitieuze plan opvat om met de enthousiaste groep mensen in een precaire verblijfssituatie van Filet Divers een theaterperformance te creëren over deze problematiek. De groep zorgt daarbij voor de inhoud en het acteerwerk. De performance zal worden getoond aan mensen in gelijkaardige situaties en aan mensen die beroepshalve of als vrijwilliger met hen werken. De bedoeling is dat de performance als middel wordt ingezet om na de voorstelling met het aanwezige publiek over toekomstoriëntering in gesprek te gaan. De scènes die we zullen tonen, moeten voeding geven aan een open gesprek over dit onderwerp. 

Door de COVID-pandemie werd het creatie- en repetieproces al enkele malen opgeschort. We hopen begin 2021 de repetities terug op te starten en mikken op een première in april.

Een inkijk in het proces

Hieronder vind je twee korte impressies van ons werk in het opvangcentrum van Linkeroever.

Project met steun van Fedasil