De European Peace Facility wakkert conflict en geweld aan

Samen met 40 NGO’s die expertise op het vlak van vrede, mensenrechten en bescherming van de burgerbevolking hebben, waarschuwt Pax Christi Vlaanderen ervoor dat het huidige voorstel van de nieuwe European Peace Facility (EPF) zal leiden tot verdere militarisering en gewapend conflict. En laat dat nu net hetgeen zijn dat het EPF probeert te vermijden. Wat is er aan de hand?

De European Peace Facility

In 2018 werd het EPF opgericht door voormalig Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid Federica Mogherini om “Europa’s veiligheidsbelangen te vrijwaren” en om “conflictpreventie en vredesopbouw te financieren om de wereldwijde veiligheid te versterken”. Acties onder het Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid van de EU met militaire implicaties zouden door het EPF gefinancierd kunnen worden. Het fonds valt buiten het officiële EU-budget opdat het militaire actoren kan steunen, iets wat niet mogelijk is via het EU budget omwille van het Verdrag over de Europese Unie dat aan de grondslag ligt van de EU zoals we die vandaag kennen en militaire steun uitsluit. Het EPF wordt dus gefinancierd door jaarlijkse contributies van lidstaten.

De bijdragen aan het EPF zullen gebruikt worden voor:

-          EU militaire operaties

-          Militaire ondersteuning aan partners in vredesoperaties

-          Materiële steun aan veiligheidstroepen van partnerlanden

Verdere militarisering van de EU

Op 18 november 2020 zitten de ambassadeurs van de EU-staten bijeen om een nieuw financieringsinstrument van €5 miljard voor het EPF te bespreken. Dit betekent een fundamentele verschuiving in de richting van een meer militaire aanpak van het buitenlands beleid van de EU en het brengt het risico met zich mee dat er overal ter wereld grootschalige schade aan burgers wordt toegebracht met Europees geld.

Onder het huidige voorstel van het EPF riskeert de EU conflicten en schendingen van mensenrechten wereldwijd te voeden terwijl het net werd opgericht om aan vredeopbouw en conflictpreventie te doen. De 5 miljard euro van de EPF zou namelijk gaan naar de financiering van initiatieven van de EU om buitenlandse strijdkrachten en veiligheidstroepen op te leiden en uit te rusten, met inbegrip van de mogelijkheid om hen te voorzien van dodelijke wapens. Dit zou bijdragen aan de dynamiek die de EPF net zegt te willen aanpakken.

Door veiligheidstroepen te versterken en hen te voorzien van militaire uitrusting in conflictgebieden, zal de financiering van het EPF het risico inhouden dat de schendingen van de mensenrechten toenemen en bijdragen tot meer geweld en wapenverspreiding, in plaats van burgers te beschermen en naar politieke oplossingen te zoeken voor conflictresolutie en preventie.

"De voorgestelde Europese Vredesfaciliteit negeert niet alleen de diepere oorzaken van het conflict, maar dreigt ook burgers te schaden en schendingen van het internationaal humanitair recht en de internationale mensenrechten in de hand te werken", aldus Drissa Traoré, coördinator van het gezamenlijk bureau van de FIDH (International Federation of Human Rights) en de AMDH (Association Malienne des Droits de l'Homme) in Mali.

Wat kan de EU doen?

Als de EU-lidstaten toch verder gaan met de goedkeuring van de EPF, moeten zij dringend de risico’s tot geweld en schade die nu inherent zijn aan het fonds aanpakken. 40 NGO’s die gespecialiseerd op thema’s als vrede en veiligheid, mensenrechten, enzovoort roepen daarom alle EU-lidstaten op om:

1. conflictpreventie en het voorkomen en beperken van schade aan de burgerbevolking te versterken,
2. de overdracht van dodelijke wapens uit te sluiten van het voorstel, en
3. een "due diligence"-kader vast te leggen om ervoor te zorgen dat de activiteiten van het fonds in overeenstemming met het internationale recht worden uitgevoerd.

Als het nalaat dit te doen riskeert de EU onder het mom van “vrede en veiligheid” net meer conflict en geweld en schendingen van het internationaal recht en de mensenrechten te veroorzaken.

"De EPF bevat alle zaadjes voor destabilisering als het zorgt voor extra wapens in de Sahel", aldus Olivier Guiryanan, uitvoerend directeur van BUCOFORE in Tsjaad. "Het is van het grootste belang dat de EU en haar lidstaten ervoor zorgen dat de door de EPF gefinancierde programma's het conflict niet doen escaleren, maar juist bijdragen aan vrede op lange termijn".

Lees hier het volledige statement in het Engels.

De gezamenlijke verklaring werd ondertekend door 40 NGO’s waaronder AMDH (Association Malienne des Droits de l'Homme), Bucofore, Concordis, FIDH (International Federation for Human Rights), Nederlands Helsinki Comité, OSEPI (Open Society European Policy Institute), Oxfam, PAX, Pax Christi Vlaanderen, Pax Christi International en Saferworld.

Afbeelding: ruslanshug/Adobe Stock