Spanningen Oekraïne: wat denken mensen ter plaatse daarover?

Op diplomatiek niveau wordt er stevig onderhandeld, troepenmachten worden verplaatst, de Russische staatspropaganda draait op volle toeren om aan te tonen dat Oekraïne geen soevereine staat meer is, omdat het wordt ingepalmd door het Westen, de VS en de NAVO, en zelfs een aanval plant op Rusland, en in Oekraïne zelf lijkt de regering vooral bezig te zijn met andere perikelen. In onze media komen de mening of ervaring van de gewone burger niet of nauwelijks aan bod, zeker al niet van Russische burgers. Wij contacteerden enkele van onze partners ter plaatse en botsten vooral op angst, machteloosheid en verlamming.

Wat zeggen de stemmen van het terrein?

In aanloop naar de Gebedsdag voor Oekraïne, uitgeroepen door Paus Franciscus op 26 januari, en naar de Dag van de Broederlijkheid, 4 februari, vroeg Pax Christi Vlaanderen aan enkele contacten in Rusland en Oekraïne om hun wensen en inspiratie voor gebed door te sturen. Ze waren in de eerste plaats vooral verheugd dat wij daar naar vroegen en gaven aan blij te zijn met de tekenen van solidariteit. Uit de toegestuurde boodschappen citeren we hier een aantal zinnen. We anonimiseerden de namen, omdat – zeker in Rusland en bezet Oekraïens gebied – onze contacten schrik hebben voor represailles van de overheid.

“Ik ben heel dankbaar dat jullie een wake organiseren voor Oekraïne. De situatie is echt niet goed. Mensen zijn bang voor wat er zal gebeuren en op veel plaatsen wordt gebeden en God gevraagd om vrede. Groeten met gebed en dankbaarheid in ons hart.” – Maria (Krim)

“Ik zou willen geloven dat het gezond verstand zal winnen en dat Poetin de troepen verwijdert van de grens met Oekraïne. En tegelijkertijd mag Oekraïne zelf beslissen welke politieke koers ze vaart, als onafhankelijke Europese staat. Ik hoop dat Oekraïners en Russen in staat zullen zijn om vriendschappelijke relaties uit te bouwen in de toekomst, zoals twee broederlijke volkeren, die elkaars belangen niet schaden. De Oekraïense overheid gedraagt zich onduidelijk: er is geen klaarheid in haar houding ten opzichte van de situatie met de Russische troepenmacht aan de grenzen. De overheid sust de mensen: “Wees gerust, niets ergs zal er gebeuren, we zitten namelijk al in een oorlog sinds 2014”. In plaats van mensen bijeen te brengen in één gevoel van vaderlandsliefde creëert de overheid een sfeer van onverschilligheid.” – Oleg (Oekraïne)

“De autoriteiten proberen mensen te kalmeren en verzekeren dat alles in orde komt, dat er geen dreiging is, enzovoort, maar mensen reageren hier niet meer op en bijna iedereen probeert zich op de een of andere manier voor te bereiden op het worstcasescenario. Je voelt spanning, angst en verlies van moed, zoals voor een chirurgische operatie...” – bisschop (Oekraïne)

“God is liefde. Help ons, Heer, de haat voor elkaar niet te laten oplaaien, tussen onze volkeren. Help ons de politici van onze beide landen geen mensen tegen elkaar uit te spelen in Oekraïne en Rusland. Geef ons de moed om ons te verzetten tegen oorlog. Ik heb twee vaderlanden: Rusland, waar ik woon, en Oekraïne, waar ik ben geboren.” – Svetlana (Rusland)

Solidariteitsacties zijn belangrijk

Al onze contactpersonen spreken van onverschilligheid bij hun landgenoten. Daarom vinden ze het zo belangrijk dat er over de grenzen heen aandacht wordt besteed aan de spanningen en het lot van de mensen. Onze verontwaardiging en bezorgdheid doorbreekt de apathie die in hun samenlevingen heerst. Ze vragen dan ook om contact te houden en uitwisseling van gedachten en wensen op te voeren. De moedeloosheid verlamt mensen, vooral in Rusland, waar mensen vandaag worden opgepakt voor elke soort van actie met vaak 15 uur aanhouding tot gevolg. De enige vormen van protest die in de Russische samenleving zichtbaar zijn, is via de sociale media. Een anti-oorlogsbeweging is quasi onbestaande. Op politiek vlak zijn de protesterende stemmen op één hand te tellen. Slechts enkele mediakanalen publiceren kritische stukken, dus de gewone Russische burger hoort enkel de eensgezinde stem van de Russische overheid. Bovendien, zo zegt onze contactpersoon in Rusland, willen de mensen er ook niet over nadenken, want zodra je begint te beseffen wat er gebeurt, dan moet je ageren, en dat willen of kunnen de mensen niet. Het is een doodlopend straatje, zucht ze. En de bereidheid om zonen naar “het front” te sturen wordt groter door de niet aflatende propaganda.

Pax Christi Vlaanderen zal binnenkort een uitwisseling via Zoom organiseren: hou onze Nieuwsbrief in de gaten of stuur een mailtje naar Annemarie Gielen om op de hoogte gehouden te worden.

Fotoverslag van de wakes in de kapucijnenkerk in Antwerpen en op het Sint-Baafsplein in Gent:

Reportage van de wake in Antwerpen op de Oekraïense zender Rada Online

Met dank aan Victoria Rozendaal - Shestoperova voor de reportage