Wereldwijde militaire uitgaven pieken tot hoogste niveau sinds 2010
Naar jaarlijkse gewoonte maakte het Zweedse onderzoekscentrum SIPRI op 27 april 2020 de wereldwijde militaire uitgaven van het voorbije jaar bekend. In 2019 stegen deze uitgaven tot wel 1917 miljard dollar (zo’n 1762 miljard euro). Dit komt overeen met een stijging van 3,6 procent tegenover het jaar voordien en is daarmee de grootste jaarlijkse toename sinds 2010. De Verenigde Staten, China, India, Rusland en Saudi-Arabië schreven de grootste uitgaven op hun naam, goed voor 62% van de wereldwijde militaire uitgaven. Het is voor het eerst dat er twee Aziatische landen terug te vinden zijn in de top 3.
Na het recordjaar 2018, stegen de wereldwijde militaire uitgaven in 2019 opnieuw naar een recordhoogte, goed voor zo’n 2,2 procent van het wereldwijde bruto binnenlands product (BBP). Dit komt ongeveer overeen met 249 dollar (€229) per persoon. Dit is het hoogste uitgaveniveau sinds de financiële crisis van 2008. De toename van 7,2 procent in vergelijking met 2010 geven aan dat militaire uitgaven in de voorbije jaren enorm toegenomen zijn.
De wereldwijde top 5 goed voor 62 procent van de uitgaven
De VS zijn wereldwijde koploper
De militaire uitgaven van de Verenigde Staten groeiden met 5,3 procent tot een totaal van $732 miljard in 2019. Het is hiermee verantwoordelijk voor meer dan een derde (38 procent) van de wereldwijde militaire uitgaven. De stijging van de Amerikaanse uitgaven alleen al kwam overeen met het totaal van de militaire uitgaven van Duitsland voor dat jaar. Pieter D. Wezeman, Senior onderzoeker bij SIPRI, verklaart de recente groei door een vermeende terugkeer naar een competitie tussen grootmachten.
China en India voeren militaire uitgaven in Azië aan
China en India werden in 2019 koplopers in militaire uitgaven op het Aziatische continent en sluiten daarmee de top 3 af. De militaire uitgaven van China bereikten $261 miljard, een stijging van 5,1 procent ten opzichte van 2018, en een stijging van wel 85 procent tegenover 2010. Die van India stegen met 6,8 procent in vergelijking met 2018 tot $71,1 miljard. Belangrijke drijfveer voor de toegenomen uitgaven in India zijn de spanningen en rivaliteit met zowel Pakisaten als China, legt Siemon T. Wezeman, senior onderzoeker bij SIPRI, uit.
De militaire uitgaven in de regio zijn sinds 1989 ieder jaar enkel maar toegenomen. Naast China en India waren Japan (47,6 miljard dollar) en Zuid-Korea (43,9 miljard dollar) de grootste militaire uitgavenposten in Azië en Oceanië.
Rusland stijgt opnieuw terwijl Saudi-Arabië daalt
Rusland verovert de vierde plaats ter wereld met een stijging van 4,5 procent in militaire uitgaven tot wel 65,1 miljard dollar. Dit komt overeen met 3,9 procent van het Russisch BBP wat een van de grootste uitgavenlasten in Europa is, zegt SIPRI-onderzoeker Alexandra Kuimova.
Saudi-Arabië sluit het rijtje af met een daling van 16 procent vergeleken met 2018. Dit ondanks het conflict in Jemen dat nog volop aan de gang is.
Illustratie: Militaire uitgaven per regio van 1988-2019, SIPRI
Duitsland is koploper in Europa
De militaire uitgaven van Duitsland zijn in 2019 met wel 10 procent gestegen tot 49,3 miljard dollar. Dit was de grootste stijging onder de top 15 landen in 2019. Volgens SIPRI-onderzoeker Diego Lopes da Silva kan deze grote stijging verklaard worden door de perceptie van een toenemende dreiging vanuit Rusland. Een bezorgdheid die wordt gedeeld door veel NAVO-lidstaten. Vooral de uitgaven van lidstaten in Midden-Europa zijn dan ook sterk gestegen. Vier lidstaten lieten hun militaire uitgaven toenemen met meer dan 150% sinds 2010: Litouwen (232%), Letland (167%), Bulgarije (165%) en Roemenië (154%).
De totale militaire uitgaven van alle 29 NAVO-lidstaten bedroegen in 2019 1035 miljard dollar. Dit is goed voor meer dan de helft (54%) van de militaire uitgaven wereldwijd. 6 van de 15 grootste uitgaven komen namelijk van NAVO-lidstaten: de VS, Frankrijk, Duitsland, het VK, Italië en Canada.
België staat in de wereldwijde rangschikking op plaats 39 met 4,8 miljard dollar militaire uitgaven in 2019. Dit is een toename van 3,4 procent tegenover 2018 en goed voor 0,9 procent van het Belgisch BBP.
Onstabiele militaire uitgaven in Afrikaanse staten in conflict
Het gewapende conflict is een van de belangrijkste drijfveren voor het onstabiele karakter van de militaire uitgaven in sub-Saharaans Afrika. In de Sahel en rond het Tsjaad-meer, waar verschillende gewapende conflicten woeden, stegen de militaire uitgaven in Burkina Faso (22 procent), Kameroen (1,4 procent) en Mali (3,6 procent), maar daalden ze in Tsjaad (-5,1 procent), Niger (-20 procent) en Nigeria (-8,2 procent). Onder de Centraal-Afrikaanse landen die betrokken waren bij een gewapend conflict, stegen de militaire uitgaven ook in 2019. De Centraal-Afrikaanse Republiek (8,7 procent), de Democratische Republiek Congo (16 procent) en Oeganda (52 procent) verhoogden allen hun militaire uitgaven.
Andere opmerkelijke ontwikkelingen
- De militaire uitgaven in Zuid-Amerika bleven in 2019 relatief stabiel, op 52,8 miljard dollar. Brazilië was goed voor 51 procent van de totale militaire uitgaven in de regio.
- De gecombineerde militaire uitgaven van staten in Afrika groeiden met 1,5 procent tot een geschatte 41,2 miljard dollar in 2019 - de eerste stijging in de regio in vijf jaar.
- De militaire uitgaven in Zuidoost-Azië stegen in 2019 met 4,2 procent tot 40,5 miljard dollar.
- De gemiddelde militaire bestedingslast bedroeg 1,4 procent van het BBP voor landen in Noord- en Zuid-Amerika, 1,6 procent voor Afrika, 1,7 procent voor Azië en Oceanië en voor Europa en 4,5 procent voor het Midden-Oosten (in landen waarvoor gegevens beschikbaar zijn).
Healthcare not warfare
We beleven vandaag een zeer uitzonderlijke situatie die van ons extra solidariteit vraagt. Het is tijd om het concept veiligheid te herbekijken. Nu we zien dat landen wereldwijd moeite hebben om de corona-epidemie de baas te kunnen, worden zulke hoge militaire uitgaven meer en meer in vraag gesteld. Investeringen in gezondheidszorg, de bestrijding van de klimaatopwarming en sociale ongelijkheid en de opbouw van een duurzame vrede wereldwijd zouden voorrang moeten krijgen.
Zoals Pax Christi International in een oproep, gesteund door Pax Christi Vlaanderen, begin april schreef: “de pandemie vandaag bewijst dat nucleaire wapens, raketten, geweren, bommen en andere wapens de mensheid niet kunnen redden. In plaats daarvan roept het ons op te reflecteren over wat de mensheid en de natuur zal redden in deze en toekomstige crisissen, en om resoluut en concreet te reageren met de beloftevolle evangelische houding van liefdevolle zorg.”
