Wereldwijde militaire uitgaven pieken

De wereldwijde militaire uitgaven bedroegen in 2018 1822 miljard dollar (zo’n 1632 miljard euro), een toename met 2,6 percent tegenover het jaar voordien. Het Zweedse onderzoekscentrum SIPRI maakte de cijfers bekend op 29 april 2019. De Verenigde Staten, China, Saoedi- Arabië, India en Frankrijk schrijven – in die volgorde – de grootste uitgaven op hun naam. Deze top-5 is samen goed voor zo’n 60 percent van de wereldwijde uitgaven voor militaire doeleinden. De militaire uitgaven in de VS stegen voor het eerst sinds 2010, terwijl de Chinese uitgaven al voor het 24ste opeenvolgende jaar toenemen.

De wereldwijde militaire uitgaven stegen in 2018 voor het tweede opeenvolgende jaar en bereikten het hoogste niveau sinds 1988 (het eerste jaar waarvoor betrouwbare wereldwijde gegevens beschikbaar zijn). De militaire uitgaven in de wereld liggen nu 76% hoger dan het laagterecord van 1998, in de post-Koude Oorlog-periode.* Zij vertegenwoordigden in 2018 2,1% van het bruto binnenlands product (BBP) in de wereld, of $239 (€213) per persoon. “In 2018 waren de VS en China goed voor de helft van de militaire uitgaven in de wereld”, aldus onderzoeker dr. Nan Tian van het SIPRI-programma betreffende wapens en militaire uitgaven (Arms and Military Expenditure - AMEX). “De wereldwijde hogere militaire uitgaven in 2018 zijn voornamelijk het gevolg van de stijging in deze twee landen.”

De VS en China leiden de groei in wereldwijde militaire uitgaven

De uitgaven in de VS namen voor het eerst sinds 2010 toe met 4,6%, tot $649 (€578) miljard in 2018. De VS bleef in 2018 veruit het meeste uitgeven voor militaire doeleinden; evenveel als de daaropvolgende acht landen samen. “De groei in de uitgaven door de VS komt voort uit de implementatie vanaf 2017 van nieuwe wapenaankoopprogramma’s onder de regering-Trump”, zegt dr. Aude Fleurant, directeur van het SIPRI AMEX-programma.

Het op één na grootste militaire budget in de wereld, dat van China, groeide in 2018 met 5% tot $250 (€223) miljard in 2018. Het was het 24ste jaar op rij dat de militaire uitgaven van China toenamen. Die zijn inmiddels bijna 10 keer hoger dan in 1994 en goed voor 14% van de militaire uitgaven in de wereld. “De groei in militaire uitgaven benadert inmiddels de gehele economische groei van China”, zegt Tian. “Sinds 2013 besteedt China elk jaar 1,9% van zijn BBP aan defensie.”

Drie decennia groei van militaire uitgaven in Azië en Oceanië

 De militaire uitgaven in Azië en Oceanië zijn elk jaar sinds 1988 gestegen. Met $507 (€452) miljard waren die in 2018 goed voor 28% van de militaire uitgaven in de hele wereld. In 1988 was dat nog 9%.

India verhoogde in 2018 zijn militaire uitgaven met 3,1% tot een totaal van $66,5 (€59,2) miljard. In Pakistan bedroeg die groei in 2018 11% (een zelfde groei als in 2017) tot een bedrag van $11,4 (€10,2)  miljard. De militaire uitgaven van Zuid-Korea stegen in 2018 tot $43,1 (€38,4) miljard, 5,1% meer dan in 2017 ofwel de hoogste groei in één jaar sinds 2005.

“De belangrijkste redenen voor de voortdurende groei van militaire uitgaven in deze regio zijn de spanningen tussen Aziatische landen en tussen China en de VS” zegt Siemon Wezeman, senior onderzoeker van het SIPRI AMEX-programma.

Groei in Centraal en Oost-Europese landen

In verschillende Centraal en Oost-Europese landen kenden de militaire uitgaven in 2018 een grote toename. De uitgaven van Polen stegen met 8,9% tot $11,6 (€10,3) miljard, die van Oekraïne stegen met 21% tot $4,8 (€4,3) miljard. Ook de uitgaven van Bulgarije, Letland, Litouwen en Roemenië stegen (tussen 18% en 24%) in 2018.

“De stijging van de uitgaven in Centraal en Oost-Europa hangen in sterke mate samen met een groeiende perceptie van dreiging door Rusland” aldus Pieter Wezeman, senior onderzoeker bij het SIPRI AMEX-programma. “En dit ondanks het feit dat de Russische militaire uitgaven de afgelopen twee jaar gedaald zijn”.

Met $61,4 (€ 54,7) miljard defensie-uitgaven had Rusland in 2018 het zesde hoogste budget in de wereld. Deze uitgaven daalden met 3,5% vergeleken met 2017.

Andere opmerkelijke ontwikkelingen

• Militaire uitgaven in Zuid-Amerika stegen met 3,1% in 2018. Die toename is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de stijging in Brazilië (met 5,1%). Dat was de tweede jaarlijkse stijging op rij.
• In Afrika daalden de militaire uitgaven met 8,4% in 2018, de vierde opeenvolgende jaarlijkse daling sinds de uitgavenpiek in 2014. In het bijzonder Algerije (minus 6,1%), Angola (minus 18%) en Soedan (minus 49%) kenden een drastische daling van de militaire uitgaven.
• Militaire uitgaven door landen in het Midden-Oosten waarvoor we gegevens hebben, daalden met 1,9% in 2018.
• De totale militaire uitgaven van alle 29 NAVO-landen bedroegen $963 miljard in 2018, goed voor 53% van de totale uitgaven in de wereld.
• De grootste absolute groei in uitgaven in 2018 was die van de VS ($27,8/€24,8 miljard); de grootste daling was die van Saoedi-Arabië (minus $4,6/€4,1 miljard).
• De defensie-uitgaven van Turkije stegen met 24% in 2018 tot een bedrag van $19 (€16,9) miljard. Dat was de grootste procentuele stijging in één jaar tijd van de 15 landen met de hoogste defensie-uitgaven.
• Zes van de 10 landen in de wereld met de hoogste defensielast (militaire uitgaven als percentage van het BBP) in 2018 bevinden zich in het Midden-Oosten: Saoedi-Arabië (8,8% van het BBP), Oman (8,2%), Koeweit (5,1%), Libanon (5%), Jordanië (4,7%) en Israël (4,3%).

Je kan de jaarlijkse update van SIPRI - Trends in world military expenditure, 2018 - downloaden van deze pagina.

* Alle procentuele veranderingen zijn uitgedrukt in reële termen (constante prijzen anno 2017)

Illustratie: Overzicht van 30 jaar wereldwijde militaire uitgaven (1988-2018)/SIPRI