Visie op een proces van waarachtige vrede voor Israël en Palestina

Een rechtvaardige oplossing voor het langdurige Israëlisch-Palestijns conflict is niet alleen nodig voor de betrokken burgers zelf, maar is ook cruciaal voor de wereldvrede. Ondanks de moeilijkheden die aan dit conflict verbonden zijn, is een oplossing urgent.

Wat dient er te gebeuren?

 1.    Stop alle schendingen van het internationaal recht

Om een volwaardig vredesproces te bekomen, is een aanpak nodig die de mensenrechten beschermt, gelijke burgerrechten garandeert en het internationaal recht respecteert.

Wij roepen zowel Israëlische als Palestijnse overheden op om zich te houden aan de internationale humanitaire en mensenrechtenverdragen. Wij geloven dat het wereldwijde rechtssysteem een belangrijke rol kan spelen in het stoppen van schendingen van het internationaal recht.

Tegelijk is het belangrijk om te benadrukken dat het hier gaat om een ongelijke strijd waarin de rechten van de Palestijnen schromelijker worden geschonden. De internationale gemeenschap moet druk blijven uitoefenen op Israëlische en Palestijnse overheden om een waarachtig vredesproces te starten. Om dat proces te ondersteunen roept Pax Christi op om de verkoop en levering van wapens aan Israël en Palestina te verbieden en om elke militaire samenwerking die bijdraagt aan het gewapend conflict stop te zetten.

2.    Focus op de situatie in de bezette Palestijnse gebieden

De situatie in de door Israël bezette Palestijnse gebieden is alarmerend. Dagelijks vinden op velerlei wijze schendingen plaats van het internationaal recht door de Israëlische militaire bezetting. Voorbeelden zijn de veelvuldige collectieve bestraffingen, in beslagname van gronden, toe-eigening van waterreserves, het slopen van huizen, restricties op vrij verkeer van mensen en goederen, administratieve aanhoudingen, en de mishandeling, psychologische traumatisering en foltering van Palestijnse aangehoudenen en gevangenen, waaronder kinderen. De aanwezigheid van het Israëlisch leger, en de vestiging van illegale Israëlische nederzettingen en scheidingsmuren hebben een gevaarlijke en inhumane omgeving geschapen voor de Palestijnen. De significante toename van kinderen in detentie is bijzonder verontrustend. Pax Christi dringt er bij de internationale gemeenschap op aan om aan deze situatie meer aandacht te schenken en Israël te dwingen een einde te maken aan deze schendingen van het internationaal recht.

3.    Werk aan oplossingen die gebaseerd zijn op vreedzame co-existentie

Onze beweging dringt erbij Israël en Palestina sterk op aan om terug te keren naar de onderhandelingstafel en een dialoog te starten die geworteld is in wederzijds respect, respect voor de mensenrechten en de waardigheid van de ander. Wij geloven dat een weg naar vreedzame co-existentie niet alleen mogelijk, maar ook essentieel is. De internationale gemeenschap zou haar diplomatiek engagement moeten hernieuwen. De oplossing voor deze strijd is politiek, niet militair.

4.    Erken het fundamentele recht op volledige gelijkheid van Arabisch-Palestijnse burgers van Israël

De VN-Raad voor de Mensenrechten heeft herhaaldelijk aan Israël zijn bezorgdheid geuit over het verschil in behandeling van Joodse en niet-Joodse bevolkingsgroepen. De Raad klaagt aan dat het lokale wetgevende kader (o.a. via de Basic Law van 2018) vasthoudt aan een systeem dat verschillende burgerschapsvormen, rechten en wettelijke bescherming toekent aan Joodse Israëlische burgers, Arabisch-Palestijnse en andere burgers. Pax Christi veroordeelt de Israëlische weigering om Arabisch-Palestijnse en andere niet-Joodse burgers volledig gelijk te behandelen inzake wetgeving en beleid in fundamentele levensdomeinen zoals politieke participatie, toegang tot grondeigendom, onderwijs, middelen uit het staatsbudget en strafrechtelijke procedures.

Wij roepen Israël op om alle wetgeving die de fundamentele rechten van de burgers van Israël schendt te wijzigen en de Israëlische wetgeving volledig in overeenstemming te brengen met de principes van gelijkheid en non-discriminatie, die de basis vormen van de democratie, de rechtsstaat en de mensenrechten.

5.    Beëindig de Israëlische bezetting van elk stuk land dat sinds 1967 is bezet en sloop de scheidingsmuren

Pax Christi beschouwt de Israëlische bezetting van Palestijnse gebieden, de bouw van nederzettingen en van scheidingsmuren in bezet gebied als schendingen van het internationaal recht. Deze handelwijze heeft tot gedwongen verhuizingen geleid; tot een ernstige beperking voor Palestijnen van de toegang tot basisvoorzieningen zoals gezondheidszorg, water en elektriciteit; tot sterk verlaagde kansen op onderwijs en werkgelegenheid; tot negatieve gevolgen voor de Palestijnse agrarische en economische infrastructuur; tot segregatie en ongelijkheid. Wij zijn ten zeerste bezorgd over het beleid dat de rechten van de Palestijnse bevolking ontkent. In overeenstemming met de VN-Raad voor de Mensenrechten roepen wij Israël op om de uitbreiding van de nederzettingen te stoppen en om een begin te maken met het slopen van de scheidingsmuren in de bezette gebieden. 

Wij maken ons ernstig zorgen over de situatie in de Gazastrook. Hoewel Israël zich in 2005 uit de Gazastrook heeft teruggetrokken, houdt het dit gebied in een wurggreep door een blokkade op land, op zee en in de lucht. Deze blokkade is in strijd met het internationaal humanitair recht en heeft geleid tot een nijpende leefsituatie. De VN heeft er daarom in 2012 al voor gewaarschuwd dat Gaza onder de huidige condities tegen 2020 onbewoonbaar wordt: dat is werkelijkheid geworden. Pax Christi roept de internationale gemeenschap eveneens op om druk uit te oefenen op Hamas, dat overleg met Israël blokkeert.

6.    Corona: beëindig sancties tegen Gaza

De levensomstandigheden van de bevolking in de Gazagebieden waren al precair en dat wordt nu door de coronapandemie alleen maar versterkt. De Israëlische blokkade van Gaza zorgt ervoor dat het ook daar aan levensnoodzakelijke medicijnen en medische apparatuur ontbreekt. De bevolkingsdichtheid en het gebrek aan watervoorziening en sanitaire voorzieningen maken de Gazastrook tot een kwetsbare zone waar de ontwikkeling van centra voor de epidemie een verwoestende impact kan hebben, met ook negatieve gevolgen voor Israël. Pax Christi vraagt de Amerikaanse overheid dat zij erop aandringt dat Israël medische hulpmiddelen en technologie aan Gaza levert en dat de nodige vergunningen worden verleend voor de langdurige behandeling van patiënten buiten Gaza.

7.    Respecteer, bescherm en bevorder het recht op terugkeer van alle Palestijnse vluchtelingen

Tijdens en na het Arabisch-Israëlisch conflict van 1948 ontvluchtten inwoners van Palestina massaal hun thuis uit vrees voor of wegens gewelddadige uithuiszettingen. Schattingen over aantallen Palestijnse vluchtelingen die in 1948 uit Israël verdreven werden, lopen uiteen; volgens sommige bronnen gaat het over een totaal van 750.000 mensen. Ongeacht het precieze aantal is het duidelijk dat ongeveer 80% van de Palestijnen die toen woonden in wat Israël zou worden, verplicht moesten verhuizen bij de oprichting van de staat Israël. De internationale gemeenschap heeft het recht op terugkeer van de Palestijnse vluchtelingen bevestigd in Artikel 11 van resolutie 194 van de Algemene Vergadering van de VN, in overeenstemming met het internationaal recht. Die resolutie bepaalt ook dat compensatie betaald moet worden; voor hun eigendommen aan degenen die niet wensen terug te keren, maar ook voor verlies of beschadiging van eigendommen aan terugkeerders. Pax Christi is van mening dat de erkenning van de ‘Nakba’ en de implementatie van het recht op terugkeer of de compensatie voor de Palestijnen voorwaarden zijn voor een rechtvaardig en wettig vredesakkoord tussen Israël en Palestina.

8.    Ondersteun geweldloos verzet en vredesopbouw

Pax Christi gelooft dat geweldloos verzet tegen bezetting en onrecht de weg kan banen voor een vernieuwd vredesproces. Als christenen die zich engageren voor een meer rechtvaardige en een meer vreedzame wereld kiezen wij duidelijk voor creatieve en actieve geweldloosheid en tegen alle vormen van geweld. In dit licht ondersteunt Pax Christi de vreedzame Palestijnse strijd om een einde te maken aan de bezetting, om hun rechten en een Palestijnse staat te erkennen. Door de jaren heen hebben Palestijnen vreedzame strategieën zoals stakingen, demonstraties en burgerlijke ongehoorzaamheid gebruikt als middel om hun doelen te bereiken. Wij beschouwen dit verzet als een legitiem antwoord op de schendingen van het internationaal recht door Israël.

9.    Erken de legitimiteit van de oproep tot ’boycots, desinvesteringen en sancties’ (BDS-campagne)

Talloze geweldloze strategieën worden door Palestijnen en Israëli’s gebruikt om zich te verzetten tegen de meer dan vijftig jaar durende (militaire) bezetting door Israël en tegen het daarmee gepaard gaande onrecht. Palestijnse burgerorganisaties voeren sinds 2005 campagne voor boycots, desinvesteringen en sancties (BDS) om Israël onder druk te zetten zich te schikken naar het internationaal recht. De BDS-campagne oefent bijvoorbeeld gewetensdruk uit op bedrijven die profijt halen uit de bezetting, wat in strijd is met de ‘Guiding Principles on Business and Human Rights’ van de Verenigde Naties. Volgens deze Guiding Principles moeten bedrijven vermijden om een negatieve impact op mensenrechten te veroorzaken of daaraan bij te dragen door hun eigen activiteiten. Hoewel Pax Christi zelf niet deelneemt aan de BDS-campagne, meent het dat deze beweging een legitieme, geweldloze manier van verzet voorstaat, en roept het op om te stoppen met mensenrechtenactivisten of -organisaties te straffen die hier wel aan deelnemen. Voor alle duidelijkheid: Pax Christi bepleit geen totale boycot van de staat Israël.

10.   Een vredesplan van president Trump voor Israëli’s en Palestijnen?

Op 28 januari 2020 lanceerde de Amerikaanse president Donald Trump in aanwezigheid van premier Benjamin Netanyahu een vredesplan voor Israëli’s en Palestijnen. Maar in de totstandkoming van dit plan werden de Palestijnen op geen enkele manier betrokken. Het plan is echter geen vredesplan, maar een stappenplan tot een permanente bezetting en zelfs annexatie van Palestijns gebied.  Het tast daarmee de vrede, economische ontwikkeling en gelijke rechten nog verder aan. Het is de inwilliging van een eenzijdige Israëlische verlanglijst waarin één zijde alle toegevingen moet doen (de Palestijnen) en de andere (de staat Israël) alle voordeel haalt. Pax Christi gelooft dan ook niet dat dit plan tot een waarachtige vrede zal leiden.

11.   Een politieke impasse in Israël zelf

Het voorbije jaar kende Israël drie verkiezingen. Uittredend premier Benjamin Netanyahu van de conservatief-liberale Likoed-partij en zijn rivaal Benny Gantz van de centrumalliantie Blauw-Wit slaagden er geen van beiden in om een overwicht te krijgen. Uiteindelijk is gekozen om de patstelling te doorbreken en een coalitie met elkaar te vormen. Er komt een roulatie van het premierschap. De eerste achttien maanden blijft Benjamin Netanyahu premier, daarna volgt Benny Gantz hem op. Deze coalitieregering biedt weinig perspectief voor het Palestijnse volk. Een heikel thema is dat de ‘tweestatenoplossing’, die in 1993 in Oslo was uitgetekend, onder vuur ligt, en men in de feiten evolueert naar een één-staatoplossing. Het discours over de mogelijke annexatie van nederzettingen op de westelijke Jordaanoever, de Jordaanvallei en de noordelijke Dode Zee-regio is verontrustend. Deze annexatieplannen zijn opnieuw een schending van het internationaal recht.

CONCLUSIE

Hoewel Pax Christi de legitieme wensen en grieven van zowel Israëliërs als Palestijnen erkent, evenals de verantwoordelijkheid van partijen aan beide kanten om geweld tegen elkaar te stoppen, toch kunnen we niet om het overwicht in macht en hulpbronnen heen dat Israël inzet tegen eigen burgers en burgers van de Palestijnse gebieden. Daarom benadrukken wij dat:

• duurzame vrede en verzoening slechts bereikt kunnen worden als Israëliërs en Palestijnen als gelijken in het vredesproces stappen;
• het essentieel is dat de legitimiteit en de rechten van beide partijen gerespecteerd en beschermd worden, wat tot nog toe niet het geval is geweest, omdat de rechten van de Palestijnen systematisch zijn genegeerd;
• de internationale gemeenschap moet blijven focussen op het Israëlisch-Palestijns conflict, en samen met Palestijnse en Israëlische burgers en overheden moet bijdragen aan een heropleving van het vredesproces. Zo kan hopelijk uiteindelijk een waarachtig akkoord en een handhavingsmechanisme bereikt worden.

Zoals verklaard door H.B. Michel Sabbah, de Latijnse patriarch emeritus: “We can help leaders and people to free themselves from fear and mistrust and to reach the so long-desired peace. The beginning of Palestinian freedom is also the beginning of reconciliation between the two peoples, Palestinians and Israelis.”

Antwerpen, 4 mei 2020