Pax Christi roept op tot versterking van de VN

Naar aanleiding van haar eigen 75-jarige jubileum stuurde Pax Christi International, samen met andere katholieke stemmen die pleiten voor vrede, rechtvaardigheid en respect voor de mensenrechten, een verklaring uit naar de Verenigde Naties. De verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog en het verlangen om volgende generaties te behoeden voor de gesel van de oorlog lagen aan de basis van zowel de VN als de Pax Christi-beweging en andere katholieke organisaties.

Verklaring naar aanleiding van de 75ste verjaardag van de Verenigde Naties: een oproep tot hun versterking in het (post) COVID-19-tijdperk

24 oktober 2020. Op deze Dag van de Verenigde Naties (VN) herdenkt Pax Christi International, samen met haar leden en partners, het 75-jarig bestaan van het VN-systeem. Hiermee erkennen wij van ganser harte de bijdragen van deze mondiale organisatie aan vrede, gerechtigheid en mensenrechten over de hele wereld.

Tot de verwezenlijkingen van de VN rekenen we onder meer de ontwikkeling van mensenrechten en het stimuleren van duurzame ontwikkeling en klimaatactie, het overzien van wereldwijde financiën, het aannemen van ontwapeningsnormen en het nemen van initiatieven om vijandelijkheden te beëindigen. De oproep van de secretaris-generaal van de VN voor een wereldwijde wapenstilstand n.a.v. de COVID-19-crisis is daar een recent voorbeeld van. Onze leden en partners van over de hele wereld hebben bij de VN gepleit om een dergelijke actie te ondernemen en namen actief deel aan de uitvoering ervan.

Terwijl we de verwezenlijkingen van de VN vieren en hun werk steunen, maken we ons grote zorgen over de uitdagingen waarmee de organisatie wordt geconfronteerd. In deze tijden waarin multilaterale antwoorden op sociale, economische en milieukwesties, en op de immense COVID-19-gezondheidscrisis, dringend nodig zijn, is onze bezorgdheid acuut.

Vooral het herhaalde onvermogen van de VN-Veiligheidsraad om in te grijpen in kritieke situaties[1], de onwil van sommige lidstaten om meer actie te ondernemen als antwoord op de klimaatcrisis, de ontoereikende respons op de dringende noden van migranten en vluchtelingen, het niet bereiken van nucleaire ontwapening en het gebrek aan betrokkenheid met de burgers van de wereld[2] zijn zorgwekkend. Wij hopen dat deze 75ste verjaardag en de nooit geziene COVID-19-crisis een momentum kunnen creëren voor een langverwachte versterking van het VN-systeem. Daarvoor is de steun van alle lidstaten broodnodig.

Tijdens een bijeenkomst van de Algemene Vergadering ter herdenking van de 75ste verjaardag van de VN, op 21 september 2020, namen de wereldleiders een verklaring aan ter ere van het multilaterale kader en beloofden zij om beter te voldoen aan hun engagement om volgende generaties te behoeden voor de gesel van oorlog[3]. Met het oog op deze belofte dringen wij er bij de VN-lidstaten op aan om nationalistisch populisme te verwerpen, en in plaats daarvan samen te werken aan een duurzamere wereld.

In zijn recente toespraak tot de Algemene Vergadering zei paus Franciscus: “Deze pandemie heeft ons getoond dat wij niet zonder elkaar kunnen leven, en zeker niet tegen elkaar mogen worden opgezet. De VN is opgericht om staten dichter bij elkaar te brengen, om een brug te vormen tussen volkeren. Laat ons op een goede manier gebruik maken van dit instituut om de uitdaging die voor ons ligt om te buigen tot een kans om eens te meer samen de toekomst uit te bouwen waarnaar wij allen verlangen.”[4]

Het is dit jaar ook vijf jaar geleden dat de 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling (2030 Agenda for Sustainable Development) werd aangenomen. 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals/SDG’s) vormen daar de basis voor. De VN-lidstaten hebben zich geëngageerd om maatregelen te treffen om een einde te maken aan armoede, de planeet te beschermen en ervoor te zorgen dat alle mensen vrede en voorspoed zouden kennen. Als de wereldleiders deze doelen tegen 2030 willen bereiken, moeten zij de mondiale orde herdenken. Dat deze haar sociale, economische en ecologische limieten heeft bereikt is in dit ‘jaar van ontwrichting’ meer dan duidelijk gebleken.

Wij zijn bezorgd over de vertraging die het proces om de SDG’s te bereiken heeft opgelopen, in het bijzonder omdat de pandemie de kwetsbaarste mensen het hardste treft.[5] De wereldwijde strijd tegen de pandemie kan door landen als opportuniteit aangegrepen worden om opnieuw te focussen op de SDG’s, met het oog op het toewerken naar een eerlijker, betere en veiliger wereld voor ons allen.

Ter gelegenheid van de 75ste verjaardag van de VN en in dit jaar van ongeziene crisis voor de mensheid, vragen wij de VN-lidstaten om hun engagement voor een verbeterd VN-systeem te hernieuwen in het (post) COVID-19-tijdperk, en volgende acties te ondernemen:

• De ambitie van de VN-secretaris-generaal te ondersteunen om conflictpreventie en duurzame vrede prioriteit te geven als een van de voorwaarden voor de herstructurering van de vrede- en-veiligheidspijler van de VN, door samen te werken in de aanpak van grondoorzaken, vredesvorming, bemiddeling, vredehandhaving en post-conflictinspanningen;
• Geweldloze methoden te onderzoeken, te bepalen en toe te passen om conflicten die, onder meer op basis van artikel 33 van het VN-Handvest, de internationale vrede en veiligheid bedreigen. Geweldloze strategieën als eerste optie naar voor te schuiven bij gewelddadige of potentieel gewelddadige maatschappelijke uitdagingen, in plaats van de toevlucht te nemen tot militaire actie, die de toestand mogelijk kan verergeren;
• De budgetten voor het functioneren van de VN optrekken, in het bijzonder voor het bereiken van de SDG’s tegen 2030, en om de COVID-19-gezondheidscrisis bij kwetsbare bevolkingen aan te pakken. Fondsen te verschuiven naar SDG-budgetten, en weg van mondiale militaire uitgaven, die afgelopen jaar $1917 miljard dollar bedroegen, de grootste jaarlijkse toename in tien jaar;[6]
• Het VN-Verbodsverdrag op Kernwapens (Treaty on the Prohibition of Nuclear Weapons), dat in 2017 werd aangenomen in New York, te ondertekenen en te ratificeren, en, als dat al gebeurd is, andere landen ertoe aan te zetten het verdrag te ondertekenen en te ratificeren. Het Verbodsverdrag volledig toe te passen eens het van kracht wordt: d.w.z. 90 dagen nadat 50 staten het geratificeerd hebben (vandaag zijn er 47 ratificaties)[7], inclusief de bepalingen voor hulp aan slachtoffers en herstel van het milieu.

[1] Voorbeelden daarvan zijn onder meer het onvermogen van de Veiligheidsraad om in te grijpen in de crisissituatie rond de moslims in Rohingya, het burgerconflict in Syrië en de omstreden verkiezingen in Wit-Rusland. Het duurde bovendien maandenlang voor de Veiligheidsraad de oproep van maart 2020 van de VN-secretaris-generaal voor een mondiaal staakt-het-vuren naar aanleiding van de COVID-19-pandemie ondersteunde.

[2] 74% van de respondenten van een wereldwijde bevraging naar aanleiding van de 75ste verjaardag van de VN, noemen de VN ‘essentieel’ in de aanpak van wereldwijde uitdagingen met het oog op de toekomst. Daartegenover staat dat meer dan de helft van de respondenten de VN  als ‘ver van hun leven’ beschouwen en zeggen er weinig over te weten. Zie p. 99 van The Future We Want: The United Nations We Need report (September 2020): https://www.un.org/sites/un2.un.org/files/un75report_september_final_english.pdf.

[3] VN-vergadering- en persberichten, World Leaders Adopt Declaration Promising Safer, More Resilient World for Future Generations, as General Assembly Marks United Nations Seventy-Fifth Anniversary (1 September 2020), GA/12267, beschikbaar op: https://www.un.org/press/en/2020/ga12267.doc.htm.

[4] Permanente observatiemissie van de Heilige Stoel aan de VN, Address of His Holiness, Pope Francis, To The United Nations General Assembly (25 September 2020), 75ste sessie van de Verenigde Naties, beschikbaar op: https://holyseemission.org/contents//statements/5f6df8f78dd6b.php.

[5] SDG Knowledge Hub, UN Secretary-General Releases 2020 SDG Progress Report (19 May 2020), beschikbaar op: https://sdg.iisd.org/news/un-secretary-general-releases-2020-sdg-progress-report/.

[6] SIPRI, Global military expenditure sees largest annual increase in a decade—says SIPRI—reaching $1917 billion in 2019 (27 April 2020), beschikbaar op: https://www.sipri.org/media/press-release/2020/global-militaryexpenditure-sees-largest-annual-increase-decade-says-sipri-reaching-1917-billion.

[7] Zie de ICAN-website voor de recentste updates i.v.m. ondertekening en ratificatie van de UN Treaty on the Prohibition of Nuclear Weapons: https://www.icanw.org/signature_and_ratification_status.

Lees de originele verklaring (in het Engels)

Beeld VN: Lewis Tse Pui Lung/Adobe Stock