Oorlog in Oekraïne: nood aan vrede en andere veiligheidsorde

Zaterdag 26 februari 2022 verzamelden we aan het station van Brussel-Centraal om te protesteren tegen de oorlog in Oekraïne. Dit is wat wij te zeggen hadden (daaronder lees je de boodschap van bisschop Van Hecke):

"Pax Christi Vlaanderen en de aanwezigen hier veroordelen scherp de aanval van het Russische leger op Oekraïens grondgebied. Dit is een flagrante schending van het internationaal recht. We zagen ook allemaal de beelden van de wreedheden van het Russisch leger. Ons hart bloedt…

Hier weerklinkt de roep om vrede! Wij betreuren de doden en gewonden die op deze korte tijd al zijn gevallen. Niet alleen in de huidige confrontatie, maar ook die van de voorbije 8 jaar.

Wat staat er ons en onze politici te doen!?  

Wij kijken expliciet naar de Verenigde Naties en de OVSE, ook al is de Verenigde Naties gebonden aan het vetorecht van de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad, waaronder Rusland zelf. Dat neemt niet weg dat het forum van de VN gebruikt moet worden om de oorlog te veroordelen en er zo snel mogelijk een einde aan te maken.

De kracht van de OVSE ligt in haar doel: de veiligheid in Europa vergroten en de onderlinge samenwerking tussen de lidstaten versterken. Snelle stappen vooruit kunnen we niet zetten, toch is werken aan veiligheid én samenwerking de beste combinatie om tot langdurige vrede te komen. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie is het veiligheidsdenken blijvend gedomineerd door een militair discours, met enorme uitgaven voor militaire middelen tot gevolg. De oorlog die vandaag opnieuw in alle hevigheid opflakkert, is het bewijs dat dit soort discours nefast is voor de effectieve, tastbare veiligheid van burgers. Wij moeten dringend werk maken van vertrouwenwekkende maatregelen. Dat werd schromelijk verwaarloosd, en moet prioriteit worden voor onze politici maar ook voor ons, het middenveld.

De Westerse landen moeten inzetten op een vredesproces op politiek niveau, maar niet zonder lokale vertegenwoordigers van de ‘civil society’. De inspanningen van de afgelopen jaren om de ‘civil society’ te ontwikkelen, waren duidelijk onvoldoende. Daarom moet er meer geïnvesteerd worden in grassroots- en middenveldorganisaties. Zij vormen het noodzakelijke weefsel van een inclusieve, democratische samenleving. Enkel door mensen samen te brengen in concrete projecten of samenwerkingsverbanden kan het vijandsbeeld wegebben en plaatsmaken voor normale relaties op basis van wederzijds respect.

Investering in de democratisering van Oekraïne en Rusland is cruciaal. Niet enkel is er nood aan de uitbouw van democratische instellingen, met aandacht voor goed bestuur en de rechtstaat, maar ook aan educatie en een cultuur van dialoog.

Dit alles moet gepaard gaan met een proces dat uitmondt in een nieuwe, gezamenlijke veiligheidsorde voor Europa. Start hier al vandaag mee, beste politici! Enkel dan kan er weerwerk geboden worden tegen de militarisering van de samenleving in zowel Rusland als Oekraïne, tegen de corruptie en willekeur, en tegen de straffeloosheid.

Momenteel heeft het Russisch middenveld het zwaar te verduren. De afgelopen jaren heeft de Russische overheid alles in het werk gesteld om kritische stemmen monddood te maken, om middenveldorganisaties tot ‘buitenlands agent’ te laten verklaren en om hun actieruimte zo klein mogelijk te maken. De afgelopen twee dagen werden al duizenden mensen opgepakt. De Russische activisten voelen zich machteloos, sterk geïsoleerd en aan handen en voeten gebonden. Onze solidariteit is meer dan ooit nodig.

Vandaag staan wij zij aan zij met onze collega’s in Oekraïne en Rusland. Deze waanzinnige oorlog moet nu stoppen!"

Bisschop Lode Van Hecke steunde onze protestactie voluit:

"Mijn gedachten en gebed gaan in deze tijd van bedreigde vrede in Europa naar het Oekraïense volk, maar ook naar het team en naar de vrijwilligers van Pax Christi. Jullie analyse, jullie spiritualiteit van vrede en jullie inzet zijn enorm kostbaar in deze tijd.

Ik heb vandaag voor de manifestatie voor vrede geduimd die in Brussel plaatsvond en hoop oprecht dat haar boodschap gehoord wordt."

Foto's: Annemarie Gielen, Pieter Teirlinck en Mario Franssen (c)

Fotoreportage door © Jean Forges