Nieuw rapport: Vredeseducatie als pijler voor geweldpreventie

Vredeseducatie wordt nog te vaak verwaarloosd als essentieel onderdeel van geweldpreventie en vredesopbouw. Dat stelt 'Peace Education - Making the Case', het jongste rapport van Quakers Council for European Affairs. Pax Christi Vlaanderen werd uitgenodigd om over het belang van vredeseducatie te getuigen tijdens de lancering van dit rapport, op 14 mei 2019.

De Europese Unie heeft vredesopbouw en conflictpreventie opgenomen als belangrijke pijlers van haar buitenlands beleid via het Verdrag van Lissabon (2007). Sindsdien is er al heel wat gebeurd om deze functies concreet in te vullen, maar specialisten binnen de Europese Unie en de vredesbewegingen ervaren dat zij toch nog steeds stiefmoederlijk behandeld worden. De erkenning van het belang van vredesopbouw en conflictpreventie om tot duurzame, democratische samenlevingen te komen, hinkt achterop door de kortetermijndoelen van iedere dag, voornamelijk gestuurd door economische belangen.

In het rapport 'Peace Education. Making the Case' belicht de Quakers Council for European Affairs een breed spectrum aan factoren die een rol spelen binnen vredesopbouw en conflictpreventie, en komen tot de conclusie dat vredeseducatie daarin echt onderbelicht en dus ook ondergefinancierd blijft. Voor de presentatie van het rapport nodigden ze een expert uit van InterPeace, een ngo die actief is in Centraal-Afrika, voornamelijk het gebied van de Grote Meren. Jean-Paul Mugiraneza sprak op heldere wijze over het belang van vredeseducatie om mensen die in ernstige, vaak gewapende conflicten leven te kunnen versterken opdat er een oplossing komt voor de oorzaken van die conflicten. Enkele punten uit zijn betoog geven we hier mee. Pak een probleem holistisch aan: ga niet alleen aan de slag met jongeren of met vrouwen, maar met alle betrokkenen. Betrek de mensen al van bij de analyse van het conflict, en kom niet direct af met een oplossing, want dan zal die niet geaccepteerd worden. Daarom: begin met luisteren. En blijf luisteren. Lang genoeg om aan te voelen dat de dieper liggende oorzaken of frustraties naar de oppervlakte komen. Laat de betrokkenen mee nadenken over de oplossing en verklein de afstand tussen hen en de beleidsmakers. Zo krijg je draagvlak en wordt iedereen geresponsabiliseerd om een steentje bij te dragen.

Verder hield Mugiraneza nog een pleidooi voor het voeden van de geest: om een cultuur van vrede te ontwikkelen, moeten mensen de kans krijgen om bij zichzelf te komen en te reflecteren. Zo komt de mens in het conflict meer centraal te staan.

Annemarie Gielen kreeg daarna het woord om enkele projecten van vredeseducatie toe te lichten, meer bepaald in DR Congo en Vlaanderen. De vormingstrajecten met ex-rebellen in DR Congo kaderden in de VN-geleide DDR-beweging: Disarmament, Demobilisation & Re-integration of combatants. Uit de evaluaties van de Pax Christi projecten bleek dat onze aanpak, waarbij er aandacht was voor zowel de psychosociale versterking van de ex-rebellen, de integratie in de leefgemeenschap als een economisch perspectief, het meest kans op slagen had. Waar andere, grote projecten van de VN mislukten, kon Pax Christi Vlaanderen aantonen dat de aanpak (holistisch, zoals Mugiraneza ook bepleit) op verschillende niveaus essentieel is om te slagen.

Download het rapport van de Quakers Council of European Affairs.