Gezamenlijke interreligeuze verklaring naar aanleiding van 75 jaar Hiroshima en Nagasaki

Samen met geloofsgemeenschappen wereldwijd ondertekende Pax Christi Vlaanderen een oproep tot nucleaire ontwapening naar aanleiding van de 75ste herdenking van de atoombomaanvallen op Hiroshima en Nagasaki. Op het moment van publicatie werd deze oproep ondertekend door 190 religieuze organisaties van over de hele wereld. Samen met hen betuigen wij onze solidariteit met de slachtoffers van 75 jaar geleden en brengen we een boodschap van hoop op verandering.

Als brede coalitie van op geloof gebaseerde gemeenschappen wereldwijd, hebben wij ons ertoe verbonden om één stem te laten horen die de existentiële dreiging van kernwapens voor de mensheid afwijst. Wij herbevestigen dat zelfs de aanwezigheid van één kernwapen de kernprincipes van onze verscheiden geloofstradities schendt en alles wat ons dierbaar is op onvoorstelbare wijze dreigt te vernietigen. Kernwapens zijn niet slechts een toekomstig risico; hun aanwezigheid hier en nu ondermijnt de ethische en morele grondslagen van het algemeen belang. Wij roepen u op tot engagement voor een wereld die meer vreedzaam, veilig en rechtvaardig is – een wereld die slechts mogelijk is door het vernietigen van deze kernwapens.

In augustus 2020 zal het 75 jaar geleden zijn dat de nucleaire aanvallen op Hiroshima en Nagasaki werden uitgevoerd – aanvallen die deze steden hebben verwoest met 213.000 doden tegen het eind van 1945 en veel meer in de jaren daarna. De aanvallen veroorzaakten ondraaglijke pijn en lijden bij mensen en in het milieu.

Wij zijn alle hibakusha (overlevenden) dankbaar die moedig getuigden, vaak onder intimidatie en de herhaalde tragedie van verlies en ziekte. Wij moeten de moed van de overlevenden met onze eigen moed beantwoorden. En dus kernwapens voor altijd uitbannen.

Wij betreuren het racisme en kolonialisme dat kernwapenlanden ertoe heeft gebracht hun wapens te testen op gemeenschappen die zij vervangbaar vonden, levens ver weg van henzelf, levens die er minder toe deden, levens die werden opgeofferd voor het najagen van de destructiemacht van enkelen. Wij erkennen het immense lijden, de onderdrukking en de uitbuiting die inheemse gemeenschappen wereldwijd moesten ondergaan. Hun lijf, land, water en lucht hebben gediend als testgebied voor de ambities van hen die met macht domineren.

Weinigen die geloven in het onoprecht begrip van nucleaire afschrikking, hebben de verwoesting van deze wapens binnen hun eigen gemeenschap zelf gezien of ondergaan. Na 75 jaar kunnen we vaststellen dat kernwapens geen eind hebben gemaakt aan oorlogen. Kernwapens maken geen vrede, zij versterken daarentegen de gesel en dreiging van oorlog in onze wereld, ons leven en onze gemeenschappen. Omdat zij ontworpen zijn om massale en blinde vernietiging te veroorzaken; omdat zij kostbare middelen opslokken, die nodig zijn voor het lenigen van menselijke behoeften en om de planeet die wij delen te beschermen. Het bestaan van kernwapens is fundamenteel in contradictie met de principes van elk moreel, religieus en ethisch systeem dat leven naar waarde schat, omdat het ons een wereldwijd systeem oplegt en onderhoudt dat gebaseerd is op dominantie en eindeloos geweld.

Het leven en de verbeelding van de meesten onder ons staan veraf van herinneringen aan “de hel op aarde” en van de erfenis van impact op milieu, van schokkende gezondheidstoestanden en trauma’s veroorzaakt door een kernexplosie. Maar de impact van de huidige wereldwijde crisis laat ons allen een glimp opvangen van hoe het leven zou veranderen bij een kernexplosie. Zoals bij COVID-19 zouden ook dan de gevolgen voor gezondheid, milieu en economie niet beperkt blijven in tijd en ruimte. Kernproeven en incidenten hebben duidelijk gemaakt dat straling zich verspreidt door de atmosfeer, door oceanen, in planten, dieren en hele bevolkingsgroepen. Onze economieën, productieketens en de mogelijkheid om voedsel te kweken zouden grondig verstoord worden.

Velen hebben verhalen over de actuele verschrikkingen verbonden met ons verre verleden – verhalen die slechts weer opduiken wanneer bepaalde leiders het nodig vinden om hun burgers eraan te herinneren wat anderen hen zouden kunnen aandoen als zij hun eigen kernwapens opgeven. Maar het krachtige getuigenis van degenen die de ontwikkeling, het testen en het gebruik van kernwapens hebben ondergaan, kunnen we niet vergeten of negeren. Wij engageren ons om voor altijd een eind te maken aan kernwapens, uit respect voor de wereldwijde hibakusha en om onze kinderen en kleinkinderen en toekomstige generaties te behoeden voor wat zij te lijden hadden. Er is geen plaats voor kernwapens in onze gedeelde toekomst, omdat wij bouwen aan een wereld vol van gelijkheid, vrede en rechtvaardigheid voor iedereen.

Ondanks gemaakte afspraken, met inbegrip van de afspraken binnen het Non Proliferatieverdrag betreffende kernwapens (NPV), zijn kernwapenlanden doorgegaan met onderhoud en ontwikkeling van hun kernwapenarsenaal, en andere landen werken eraan om kernwapens te verwerven.

Hoewel wij ons helder bewust zijn van de gevaren op dit moment, zijn wij één in ons onstuitbaar geloof dat verandering ten goede mogelijk is – in het persoonlijk leven en in de wereld. Wij weten dat mensen in de meest gevaarlijke en bedreigende tijden in staat zijn tot samenwerking, creatieve probleemoplossing en onderling vertrouwen. Het bestaan van het Non Proliferatieverdrag (NPV) zelf bevestigt die hoop. Het NPV is ontstaan in een tijd dat de angst voor een kernoorlog en het wantrouwen op hun hoogst waren. Het heeft gewerkt als een baken om landen eraan te herinneren dat internationale samenwerking mogelijk is en dat de veiligheid van elk land niet de onveiligheid van andere landen vereist, maar afhangt van de veiligheid van alle landen. Wij bevinden ons weer op een dergelijk moment waarin de herbevestiging van internationale normen en het koesteren van de uiteindelijke belofte van het NPV – nl. afschaffing – gerealiseerd moeten worden.

In 2017 is de afschaffingsdoelstelling dichter bij realisatie gekomen toen de VN het Verdrag tot Verbod op Kernwapens heeft aangenomen. Daarin wordt opgeroepen tot volledige vernietiging van alle kernwapens. Dat verdrag treedt in werking als 50 landen het geratificeerd hebben.

Wij dringen er bij onze regeringen op aan om de 75ste verjaardag van de enige keer dat kernwapens zijn gebruikt in een conflict aan te grijpen als kans om te verzekeren dat deze nooit meer en in geen enkele omstandigheid gebruikt zullen worden. Wij roepen alle landen op om zich aan te sluiten bij de groeiende groep landen die kernwapens volstrekt hebben afgewezen. Wij doen een beroep op u om het Verdrag tot Verbod op Kernwapens te ratificeren.

Afbeelding: ICAN/Tim Wright